يادي از پروين خمسه

 


يادي از پروين خمسه

 


( اولين روزنامه زنجان)

 

 

 

 

اولين نشريه ي منتشر شده در زنجان « پروين خمسه » نام دارد كه توسط  میرزا عيسي قانونخواه زنجاني ( ناصر المله) در شهر زنجان تأسيس و منتشر گرديده است . عيسي قانونخواه كه ابتدا نامش عيسي خان زنجاني بوده است.، در سال 1309 ه .ش به مناسبت برقراري ثبت عمومي در زنجان در صدد تأسيس و انتشار روزنامه در زنجان بر آمد و به همين منظور پروين خمسه را منتشر ساخت . اولين شماره ي روزنامه در روز شنبه 19 اسفند ماه 1309 مطابق با شوال 1349 و 9 مارس 1931 منتشر گرديد.

 

روزنامه ي پروين خمسه در چهار صفحه و به قطع بزرگ با چاپ سربي درچاپخانه ي اقبال زنجان ( محل سبزه میدان فعلی مربوط به حاج رجب علی مغازه ، پشت چاپخانه مرحوم عزت الله رستمخانی) چاپ مي شده است. و از همان ابتدا سه صفحه ي روزنامه مخصوص درج اعلانات ثبتي و بقيه ي مندرجات آن عبارت از يك سر مقاله به قلم مدير مسئول و قسمتي از اخبار ممالك خارجه و اخبار شهر هاي ايران و قسمتي نيز به نام اخبار و وقايع بوده است. با وجود آنكه عنوان « پروين خمسه » يوميه بوده است اما تا آخرين شماره نيز به صورت يوميه منتشر نشده و تنها در روزهاي يكشنبه ، سه شنبه و پنجشنبه منتشر مي شده است  كه حتي در ذيل لوگري نشريه نيز روزهاي منتشره ي روزنامه قيد گرديده است.

 

هر چند جناب آقاي سيد محمد صدر هاشمي در كتاب « تاريخ جرايد و مجلات ايران» مدت زمان انتشار پروين خمسه را سه سال ذكر كرده اند اما استاد مرحوم يوسف محسن اردبيلي در مقاله اي كه در معرفي نشريه ي پروين خمسه نگاشته اند ؛ مدت زمان انتشار آن را شش سال ذكر كرده اند . 6 سال يعني از سال 1309 تا 1315 . طبق آخرين شماره ي منتشره ي پروين خمسه حق اشتراك يكساله 60 ريال ، شش ماهه 30 ريال ، سه ماهه 20 ريال، و براي خارج از كشور يك ليره بوده است. بهاي تك شماره نيز 30 دينار بوده كه بعد از سه روز « نيم ريال» فروخته مي شده است.

 

در كنار لوگري « پروين خمسه» در سمت راست پس از معرفي صاحب امتياز و مدير نشريه آمده است كه « لوايح و مقالات وارده مطلقاً مسترد نمي گردد» ، «اداره در حك  و اصلاح آن مختار است» و مركز جريده زنجان ، سبزه ميدان با عنوان تلگرافي « پروين خمسه» معرفي شده است . و نيز حق الدرج آگهي ها و اعلانات عمومي در صفحه ي اول و دوم سطري دو ريال و صفحه ي سوم و چهارم سطري يك ريال تعيين گرديده و اجرت لوايح خصوصي توسط دفتر اداره تعيين مي شده است.

 

بنا به نوشته ي استاد مرحوم  يوسف محسن اردبيلي موضوع و مطالب روزنامه در ابعاد مختلف سياسي ، اجتماعي ، اخلاقي و خبري بوده است و سرمقاله هاتوسط عيسي قانونخواه (ع.ق) نوشته مي شده است و مطالب ادبي توسط مرحوم امیرخسرو دارايي ( برهان السلطنه قجری ازاعقاب عبدالله میرزا دارا) ، فضل الله طغرل خان (مشهوربه مزين السلطان – فرزند میرزا محمد علی خان مبشرالدیوان - داماد امیرجهانشاه خان افشارکرسفی) و ساير افراد نوشته مي شده است . همچنين اين روزنامه پاورقي نيز داشته كه ترجمه ي كتاب « ابطال» توماس كارلايل به قلم مرحوم علامه فقيد حاج ميرزا ابوعبدالله ضيايي زنجاني  (مشهوربه مصلح کبیر) فرزند میرزانصرالله شیخ الاسلام وبرادرشیخ فضل الله شیخ الاسلام - نويسنده ي تاريخ قرآن ، سلسله وار در آن چاپ مي شده است و نيز شيخ ابراهيم قزلباش زنجاني ( اولين نماينده ي مجلس از زنجان) مقالاتي تحت عنوان نصايح عاليه مي نوشته است و داستان هاي دنباله دار تاريخ « سلطان جلال الدين خوارزمشاهي » و ترجمه ي « مرغ جنگلي» از زبان تركي استانبولي نوشته ي  رشاد نوري نويسنده ي ترك و ترجمه ي « چال قوش» در روزنامه­ي پروين خمسه منتشر مي گرديده است. 

 

پروين خمسه از جمله نشريات مستقل بوده و بدون هيچ جانبداري اقدام به انعكاس اخبر مختلف داخلي و خارجي مي كرده است . اين هفته نامه اولين نشريه ي زنجان بوده و نيز تنها نشريه ي بوده است كه تا قبل از انقلاب اسلامي طولاني ترين عمر مطبوعاتي را به مدت 6 سال داشته است.

 

منبع : تاریخ مطبوعات زنجان – نشریه شهاب زنجان